Mutluluk göreceli bir kavramdır.Her insan farklı durum ve şartlarda mutluluğu deneyimleyebilir.Bazen zor şartlarda bile mutlu olmayı başarmış yetişkin ve çocukları görebiliriz.Bazen de her türlü imkan ve olanaklara sahip olduğu halde hayatı anlamsız gören ve mutlu olmayı başaramadığı için bağımlılık ağına takılmış kişileri görürüz.
Buradan baktığımızda aslında mutluluk sahip olunan bir durum olmaktan ziyede sonradan hayatı deneyimleyerek kazanılan bir durum olduğunu söyleyebiliriz.Belki mutlu bir mizaçla dünyaya gelmemiş ya da mutlu bir ortam ve şartlara doğmamış biri, zor şartlar altında hayata tutunarak ve hatta güçlenerek mutlu olmayı başarabilir.Peki mutlu olmayı başarmak için hangi basamaklardan geçmek gerekir diye kendimize soracak olursak,ilk başta kendimizden başlamamız gerektiği aşıkardır.Çünkü ne kadar çevreyi,şart ve imkanları değiştirip düzenlersek düzenleyelim, her şeyi istediğimiz gibi yapalım sahip olduğumuz mutluluk kısa süreli olacaktır.Beyin kimyamız bir şeye sahip olmak istediğimiz süreçte mutluluk kimyasalları salgılayacak ama sahip olunca; artık eylem,sahip olmak isteme heyecanı ve heves bittiği için salgılamamaya başlayacak ve bu sefer başka mutlu olabilme hedefleri aramaya başlayacağız.Dolayısyla,kişi sahip olmak istediklerinde anlamlı bir amaç ve anlam katması olası olumsuz sonuçlara katlanabilme gücü verebilmesinin yanında olumlu kazanımlarda daha kalıcı ve sürekli bir mutluluk kazanımına sahip olacaktır.Peki kişi hedef ve amaçlarına anlam nasıl katabilir?Herhangi bir amaç ya da hedefe bir çok bakış açısı kazandırarak daha anlamlı hale getirebiliriz.Biri o hedefte bizi en çok heyecanlandıran yönüdür ki bu bir başarı arzusu,sosyal yada mesleki kariyer ya da ekonomik beklentiler olabilir.Tabi bu sebepler koyduğumuz hedeflerde bizi harekete geçiren,azim ve zorluklarla karşılaştığımızda dayanma gücü veren önemli argümanlardır.Ama bu sebepler hedefimizi anlamlı kılmaya yetmeyebilir.Hedefimizin kalıcı fayda ve etkilerinin olması süreklilik arzetmesi için güzel niyetlerle hedefe başlamak çok yerinde olacaktır.Mesela,hedefimizde elde ettiğimiz maddi kazancın, daha faydalı ve ihtiyaç dahilinde tüketim ya da bir kısmını ihtiyaç sahibi insanlara yardım etme niyeti taşıyabiliriz.Ayrıca hedefe ulaşmakla elde edeceğimiz ünvan ya da kariyer kazanımını;kişilere fayda sağlama,hak edenlere hakkını verme,doğru ve adil olma gibi niyetler taşıyabiliriz.Bu niyetler hedefimizi sürekli kılmış olur çünkü kişi hedefe ulaşmış olsa bile hedefin amacı sonlanmamış olur ve hiç bitmeyerek devam eder.Dolayısıyla kişi hem hormonal olarak hem psikolojik olarak mutlu olma ve haz alma kazanımı son bulmaz.
Tabi kişinin hedeflerine anlam katabilmesi öyle kolay bir durum değildir.Öncelikle kişinin kendisiyle olan ilişkilerinin iyi olması gerekir.Mesela,kendini değerli hissetmesi ve kendisine şefkatli davranması gerekir.Kendine özünde değer veren kişi,başkasından değer görme beklentisine girmez.Tabi temelde özgüven ve özsaygı sahibi olduğu için değer görmesede bundan kendini sorumlu tutmaz, karşıdakine olması gerektiğinden fazla değil gerektiği kadar değer vermeyi bilir.Ayrıca, düşünce,duygu ve davranışları sağlıklıdır.Mesela, öfkelendiğinde düşüncelerini düzenlemeyi bilir ve hem kendine hem de başkasına zarar verme eğiliminde olmaz.Ayrıca,sahip olmak istediği hedefle,kendi kabiliyet,hedefe ulaşma azmi ve mücadele davranışlari paralellik göstermesi gerekir,arada büyük mesafe olmamalıdır.Ayrıca,hedeflerine sevdiklerinin ya da başkalarının gözüne girmek için değil kendi istediği için çabalar.
Hedeflere anlam katmada,kişinin ailesiyle olan ilişkilerinin sağlıklı olması gerekir.Mesela,aile içi bireylere karşı çok müdehaleci ve işgal eden davranışları olmamalı,aile içi sınır ve kurallara dikkat etmeli,demokratik bir tutuma sahip olmalı.Ayrıca,aile içi iletişimde suçlayan,savunan,aşağılayan ve duvar ören duygu ve davranışları göstermeyen tutumlar benimsenmelidir.Bunların yanında kişinin iş ve sosyal çevresiylede ilişkilerini sağlıklı bir şekilde yürütmesi gerekir.Zira mutlu olabilmek için kişinin geçtiği ve adım attığı yollarda mutlu edebilmesi çok ehemmiyetlidir.Mutlu olan insan hem kendini,hem ailesini hem de çevresindeki insanları mutlu edendir.Dolayısıyla,’Mutlu olmanın yolu,mutlu etmekten geçer.’
Mutlu olmanın önemli sebeplerinden biri de hem kendini hem başkalarını sevmektir.Kendini sevmek,bencillik değil zor zamanlarda kendi olumsuz duygularını yatıştırması,kendini suçlamaması,yargılamaması,olması gerektiğinden fazla fedekarlık yapmaması gibi düşünebiliriz.Sevmek ve sevilmek hem ruhsal hem de bedensel olarak kişiyi iyileştirir.Kişilerin birbirlerine dua etmesi,gülümsemesi,yardım ve iyilik yapması sevgiyi ve mutluluğu artıran etkenlerdir.Mutlu bir beyne sahip olan kişinin bedeni daha sağlam ve faydalı hücreler üretmeye başlar.
Hayat içerisinde iniş ve çıkışları barındırır.Nasılki doğada hayvanlar tehlikelerle karşılaştıklarında,tehlikeden korunma stratejisi geliştirirler.Biz insanlarda zorlu yaşam olayları ve travmalara karşı dik durup zafer kazanmak üzere stresle mücadele stratejileri geliştirmeliyiz.Deprem gibi zor bir yaşam olayıyla karşılaştığımızda kişi ya dona kalır,ya kaçar ya da savaşmayı seçer.Savaşma ya da kaçma imkanı yoksa dona kalma tepkisi vererek oradaki gerçeklikten uzaklaşabilir,tepkisiz kalabilir.Kişinin bu zorlu yaşam olayından çok hasar almadan kurtulabilmesi ve hayatına mutlu ve güvenli bir şekilde devam edebilmesi için geçmişteki yaşadığı olumsuz olaylardan ders çıkarmış,mücadele etme yöntemleri geliştirmiş tabiri caizse güçlü bir psikolojik bağışıklığa sahip olmuş olması çok önemlidir.Dolayısıyla,’’Mutluluk; sıkıntının,zorluğun olmadığı bir hayat değil,onlarla başaçıkabilme stratejileri geliştirmektir.’’
Mutlu olmak,olumlu bakış açısı kazanmaktır.Günlük rutin olaylarda yaşadığımız ufak tefek zorluk ve güçlüklerde ruh halimizi düşürmeyen,olumsuz duygularımızı artırmayacak bir bakış açısı kazanmakta fayda vardır.Mesela;çok yorldum,işimde bugün yetrsiz oldum demek yerine,yorulduysam bugün çok şey üretmişimdir,yetersiz olduysam yeterli olabilmek için daha çok çabalayıp ve emek harcayacağım demektir gibi beynimize olumlu mesajlar göndermeliyiz.
Beynimize gönderdiğimiz olumlu mesajlar,vücudumuzdan dopamin,serotonin,oksitosin ve endorfin gibi mutluluk hormonları salgılanmasına sebep olur.Kendimizi mutlu etmek ve vucudumuzdan dopamin salgılanmasını istiyorsak,egzersiz yapama,yeni hedefler edinme,görev ve işlerini bitirme ve sevdiğimiz yemeği yeme gibi etkinlikler yapabiliriz.Serotonin salgılanması,doğa yürüyüşü yapma,derin nefes alıp verme,rahatlatan müzik dinleme ve koşu yapma gibi aktivitelerle gerçekleşir.Oksitosin hormonu,birine sarılmak,yardım etmek,hayvanlarla oynamak ve güven inşa etmekle salgılanır.Endorfin hormonu vücuttaki ağrıyı azaltmak için önemlidir.İçimizdeki gerginliği yöneterek,dans ederek ve çevremizdeki insanlara gülümseyerek, ayrıca baharat,çikolata,muz gibi yiyecekler tüketerek endorfin seviyesini artırabiliriz.
Sonuçta şunu söyleyebilirim ki mutlu olmak bir şans yada kazanç değil,bir üründür.İçerisinde kişinin olgunlaşma basamaklarını barındırdığı önemli süreç ,davranış ,tutum ve duygular içerir.Kişi kendiyle,ailesiyle ve çevresiyle ilişkilerini düzenlemesi,kendini ve çevresindekileri sevmesi,stresle mücadele stratejileri geliştirmesi,olumlu bakış açılar kazanması gibi bir çok kazanım içerir.Dolayısıyla mutlu olabilmek sorumluluk ister.Mutluluk doğuştan sahip olunan,şansla elde edilen bir kazanım değildir.Bir çok şanslı diye değerlendirdiğimiz kişiler zira mutlu değildir.Mutluluk verilen değil kazanılan bir durumdur.
