“Bütün dinler ve ahlâklar, adalette birleşir.” Savage Landor
İnsanlık tarihinde bütün dinlerin ortak özelliğinin adalet, ahlak ve merhamet üzerine kurulduğunu görüyoruz.
Savaşlar, yoksulluklar ve ekonomik istikrarsızlıkların bireysel, kurumsal ve ulusal çıkarlara kurban edildiğini görüyoruz.
İlkel toplumlar ile modern toplumlarda, çatışmaların temelindeki sahip olma duygusunun yönetilemediği en temel problem olarak karşımıza çıkıyor.
Tarih boyunca İslam dünyasının ve Hristiyan dünyasının kendi içinde yaşadığı iç savaşları da unutmamak lazım…
Yüz Yıl Savaşları (Hundred Years’ War), 14. ve 15. yüzyıllarda İngiltere ve Fransa arasındaki mücadelelerdir.
Ana sorun olan Fransız tahtının veraseti de dahil olmak üzere iki ülke arasında yaşanan anlaşmazlıklar, bu savaşa neden olmuştur.
Mücadele, birkaç nesil boyunca yüz yıldan fazla sürmüştür. Tarihçilerin genel kabulüne göre 1337’de başlayıp 1453’te sona ermiştir.
30 Yıl Savaşları; Avrupa’da, Habsburglarla (hanedan) Borbonlar arasında otuz yıl süren, dinsel nitelikli savaşlardır.
Savaşın temel nedeni Protestan-Katolik dini çatışması olsa da savaşa katılan büyük devletler, siyasi çıkarları için savaşmışlardır.
Almanya’da bulunan Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğuna bağlı prensliklerin Katolik-Protestan olarak karşı karşıya gelmesi, ülkede bir iç savaşa yol açmıştır.
Bugün Batı/Doğu, Hristiyan ve Müslüman dünyanın en büyük çıkmazı toplumların güven, huzur, barış ve adalet arayışları karşısındaki çaresizlikleridir.
YÜZYILLARDIR YAŞAYAN ADALET
SÖYLEVLERİ
“Kuş yüzemediği için talihsiz midir? Hayır ama uçamazsa talihsiz olur. At uçamadığı için talihsiz midir? Hayır, fakat koşamazsa talihsiz olur. Peki, insan kaplanla başa çıkamadığı ve sıra dışı işler yapamadığı için mi talihsizdir? Hayır, onun yaratılış gayesi bu değildir. Ancak iyiliği, vefayı ve adaleti ne zaman kaybederse işte o zaman yaratılışına ihanet eder ve bütün değerlerini kaybeder.” (Epiktetos)
“Adaletin en kötüsü geç tecelli edenidir. Sonunda hüküm isabetli olsa da geciken adalet zulümdür.” Orhan Gazi
“Adalet öncelikle devletten gelmelidir. Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.” Aristo
“Adalet… Onurlu yaşamak, başkasına zarar vermemek, herkese kendine ait olanı vermektir.” Ulpianus
“Adaletin hesap sorduğu yerde, merhamet bütün haklarını kaybeder.” George Duhamel
“Bir memleket adaletle yaşar, adaletsizlikle yıkılır.” Alman Atasözü
“En yüksek mahkeme, en yoksul kişinin girişimiyle harekete geçemiyorsa, adalet bir komediye dönüşür ancak.” Bernard Shaw
“Bir tek kişiye yapılan haksızlık, bütün topluluğa yapılmış bir tehdittir.” Charles de Montesquieu
“Asil ve haysiyetli insan, hak ve adaleti her şeyin üstünde tutar.” Confucius
“Adaletsizliği engelleyecek gücünüzün olmadığı zamanlar olabilir ama itiraz etmeyi beceremediğiniz bir zaman asla olmamalı...” Elie Wiesei
“Yurdun ruhu, gücü, zaferi; ancak adalette ve gönül yüceliğindedir.” Emile Zola
“Bir devlette adalet olur da yargıçlar hakka uyarsa, büyükler gibi küçükler de rahat yaşar.” Ezop
“Sevginin kurduğu devleti, adalet devam ettirir.” Farabi
“Çok kimse haksızlığa uğramaktan korktuğu için, adalete inanır.” François de La Rochefaucauld
“Dünyayı haksızlık yönetiyor, adalet yalnız sahnede var.” Friedrich Schiller
“Bir saatlik adalet, yetmiş yıllık ibadetin yerini tutar.” Hz. Muhammed (sav.)
“Huzuruna gelen herkese hürmet edip eşit muamele yap, ta ki zayıf, senin adaletinden ümitsizliğe düşmesin, kuvvetli de hak etmediği bir nimeti elde etme hayaline kapılmasın.” Hz. Ömer (r.a.)
“Adalet dünyadan kalkarsa, insan hayatına değer verecek bir şey kalmaz.” Immanuel Kan
“Devletlerin sarsılmayan temelini, adalet teşkil eder.” J. Pindare
“Adaleti, aklın yardımı olmadan yerine getirmek imkansızdır.” James Anthony Froude
“Kılıcın yapamadığını, adalet yapar.” Kanuni Sultan Süleyman
“Ey iman edenler; adaleti titizlikle ayakta tutun, kendiniz, ana babanız ve akrabanız aleyhine de olsa Allah için şahitlik eden kimseler olun, hislerinize uyup adaletten sapmayınız.” Kur’an-ı Kerim (Nisa Sûresi, 135. Âyet)
“Ahlâki nizam, adalet sayesinde kurulabilir ve hiçbir şey onsuz devam edemez.” La Cordaire
“Mühendislik hesaplarına uyulmadan yapılan bir bina, nasıl yıkılırsa ebedi bir kanun olan adaletten mahrum bulunan imparatorluklar da öylece çökerler.” La Cordaire
“Adalet, öyle bir binadır ki asla viran olmaz.” Lokman Hekim
“Adaletsiz rejimi, adaletle yıkınız.” Mahatma Gandhi
“Adaletin olmadığı yerde, ahlâktan bahsedilemez.” Montaigne
“Adalet, kâinatın ruhudur.” Ömer Hayyam
“Geç kalan adalet, adaletsizliktir.” Savage Landor
“Kılıç, zaferleri; zeka, siyasi üstünlüğü; adalet de ahlâki muzafferiyeti, temin eder.” Simeon Luce
“Hayatımın en mühim prensibi, hiç kimseye hiçbir şekilde adaletsiz davranmamaktır.” Socrates
“Hiçbir fazilet, adalet kadar büyük olamaz.” Thomas Edison
“Ülkeler kılıçla alınır ancak adaletle korunur.” Timurlenk
“Beşeriyetin en güzel vazifesi, adalet dağıtmaktır.” Voltaire
“İki barışçı güç vardır: Adalet ve ahlâk.” Wolfgang Van Goethe
Yaşadığımız yüzyılın sosyoloji kuşağı dinler ve ideolojilere karşı mesafeli durmayı tercih ederken, bu değerleri sorgulayan global postmodern kaotik bir iklim kuşağına hazırlıklı olmalıyız.
