Korona virüsün ekonomik sonuçları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kendini göstermeye başladı. Sosyal izolasyon ve ‘evde kal’ çağrılarının ardından işletmeler kepenk indirirken çalışanlar izinli sayılıyor. İzin konusunda ücretli izinlerde herhangi bir sorun yaşanmazken, ücretsiz izinlerde çalışanın rızasının alınmaması hukuki olarak sorun teşkil ediyor. İş Kanunu’nda konuyla ilgili yeterli düzenleme olmamasının yanıltıcı olabileceğini söyleyen Mıhcı Hukuk Bürosu kurucusu Avukat Mustafa Mıhcı, ücretsiz iznin yalnızca işçi ve işveren arasındaki yazılı mutabakatla mümkün olabileceğini belirtti.

“İşveren tek taraflı izin hakkına sahip değil”

İzin süreçleriyle ilgili 4857 sayılı İş Kanunu’nun yanı sıra Yargıtay uygulamalarının esas alındığını ifade eden Mustafa Mıhcı, “İş Kanunu’nda esas olan izin türü ücretli izindir. Yani işçilerin izin yaparken de ücret almaları gerekiyor. Ücretsiz izin ise istisna niteliğinde ve sadece kanunda öngörülen hallerde mümkün olabiliyor. Bu konuda İş Kanunu yeterli düzenlemeleri içermediği için Yargıtay kararlarına göre hareket ediliyor. Yargıtay’ın bu konuda getirdiği çözüm ise; ücretsiz izin, ancak işçi ile işverenin “ortak mutabakatı” ile söz konusu olabilir. Yani işveren tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkına sahip değil” şeklinde konuştu.

“Ücretsiz izin verilen işçi, işsizlik maaşından yararlanamaz” 

Ücretsiz iznin yalnızca ortak mutabakata bağlı olmadığını ve başkaca şartları da olduğunu söyleyen Mustafa Mıhcı, “Öncelikle işveren işçiye ücretsiz izin teklifini yazılı olarak yapmak zorunda. Sonrasında ise işçi bu teklifi 6 iş günü içerisinde yazılı olarak kabul etmeli. Diğer türlü ücretsiz izin söz konusu olamıyor. Benzer şekilde işçi de ücretsiz izin teklifinde bulunma hakkına sahip. Eğer ortak mutabakatla ücretsiz izne karar verilirse iş sözleşmesi ücretsiz izin süresince askıda kalır ve işçinin sigorta primleri yatmaz. Bu süre içerisinde işsizlik maaşı alma hakkı da söz konusu değildir” ifadelerini kullandı.

“Zorla izne çıkırılan işçi hakkını alabilir”

Zorla ücretsiz izne çıkarılan işçilerin sözleşmelerini haklı nedenle feshedebileceğini, tazminat ve diğer haklarını alabileceğini belirten Mustafa Mıhcı, “Ek olarak işçi, ücretli izne çıkarıldığı halde ücreti ödenmemiş gibi alacak davası ve şartlar uygunsa kıdem tazminatı davası da açabilir. Korona gibi salgın hallerinde karantina ilan edilirse zorlayıcı nedenle çalışma durmuş olur. Bu zorlayıcı nedenle işyerinin mecburen çalışmayı durdurduğu ilk hafta işçiye yarım ücret ödenmek zorundadır.  Sonrasında ise fesih hakkı kullanılabilir. Yahu işveren işçiye İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca 3 aylık kısa çalışma yaptırarak ücretin işsizlik sigortası fonundan ödenmesini sağlayabilir.” dedi.

Eğer işçi bu şekilde “işsizlik sigortası şartlarını sağlayan biri değilse” iş sözleşmesinin Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan hizmet sözleşmesi hükümleri çerçevesinde ele alınarak işçinin ücretsiz izne çıkarılması mümkün olduğunu söyleyen Mustafa Mıhcı, “Mücbir nedenlerin varlığı halinde bu tür işçilerin ücretsiz izne çıkarılması söz konusu olabilir. Sonuç olarak işçilerin, emrivaki niteliğinde ücretsiz izin uygulamasına boyun eğmeleri gerekmediğini bilmesi gerek. Bu konuda yapılacak en sağlıklı şey, tecrübeli avukatlar ile çalışarak meselenin değerlendirilmesi ve hak arama sürecinin başlatılması.” dedi.