Kamera Alıp Sokağa Çıkan Herkes GAZETECİ değildir, Basın Mensubu değildir

 

Son yıllarda sosyal medya platformlarında yaygınlaşan SOKAK röportajları, çoğu zaman denetimsiz bir şekilde gerçekleştirilmekte ve halkın dini, siyasi, kültürel değerleri üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır. Bilgi sahibi olmayan vatandaşların yönlendirilmesi, provokatif sorularla toplumda ayrımcılığa neden olunması, bu röportajların kamu düzenini tehdit edecek düzeye gelmesine sebebiyet vermektedir.

Bu bağlamda, sokak röportajı gerçekleştirmek isteyen kişilerin kaymakamlık, valilik ve/veya Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'ndan izin alma zorunluluğunun getirilmesi; içeriklerin belli etik ve yasal kurallara bağlı kalarak yapılmasının sağlanması büyük önem arz etmektedir.

Günümüzde profesyonel gazetecilik ilkelerine bağlı kalmaksızın yapılan bu röportajlar, çoğu zaman sansasyonel içerik üretmek amacıyla hazırlanıyor. Bazı youtuberlar, bilgi sahibi olunmadan yapılan açıklamaları yayınlayarak kamuoyunu yanıltıcı içeriklerle baş başa bırakıyor. Bu durum, hem bireysel hak ve özgürlüklerin ihlali hem de toplumda güven duygusunun zedelenmesi gibi ciddi sonuçlar doğuruyor.

Uzmanlar ve bazı kamu görevlileri, artık sokak röportajlarının belirli bir yasal çerçeveye alınması gerektiği görüşünde birleşiyor. Buna göre, sokakta halka mikrofon uzatmak isteyen kişilerin Kaymakamlık, Valilik ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı gibi resmi makamlardan izin alması gerektiği savunuluyor. Böylece röportaj yapacak kişinin kimliği, amacı ve içerik sorumluluğu resmi merciler tarafından denetlenebilir hale gelecek.

Yeni düzenleme önerisi, sadece izin şartıyla sınırlı kalmayıp, yapılacak röportajlarda sorulan soruların çerçevesi, kişisel hakların korunması, özel hayatın gizliliği ve kamu güvenliği gibi temel ilkeleri de kapsayacak. Yasal zemine oturtulmuş röportajlar sayesinde halkın doğru bilgilendirilmesi ve sosyal medyada yayılan dezenformasyonun önlenmesi hedefleniyor.

Toplumsal barışın ve bilgi güvenliğinin korunması açısından bu tarz bir yasal düzenlemenin gerekliliği her geçen gün daha çok dile getiriliyor. Vatandaşların bilinçli şekilde bilgilendirilmesi ve medyanın sorumlu bir tutumla hareket etmesi adına atılacak bu adımın, kamuoyunda da olumlu karşılık bulması bekleniyor.

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), sosyal medya mecralarında yayımlanan sokak röportajlarının "kontrol altına alınmasını" talep eden bir kanun teklifi verdi.

Milliyetçi Hareket Partisi İletişim ve Dijital Mecralardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir, X hesabından yaptığı paylaşımda "Son yıllarda artan şekilde, 'sokak röportajı' adı altında yapılan bazı faaliyetler, gerçekte önceden hazırlanmış senaryolarla ve mizansenlerle organize edilmektedir" dedi.

Özdemir bu içeriklerin amacının "doğru bilgiyi almak ya da yaymak değil; toplumda huzursuzluk yaratmak, halkı kin ve nefrete yönlendirmek, kamu düzenini bozmak ve dezenformasyon oluşturmak" olduğunu savundu.

MHP Milletvekili, "Bu tür röportajların bilhassa sosyal medya üzerinden yürütülen türleri, herhangi bir basın kuruluşuna bağlı olmayan veya basın kartı bulunmayan kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir" dedi ve şöyle devam etti:"Oysa basın faaliyeti belirli etik kurallara, meslek ilkelerine ve kurumsal denetime tabidir. Yetkisiz kişilerce yapılan bu tür faaliyetlerin, basın özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir".

Özdemir, sundukları kanun teklifini ise "sokak röportajı adı altında yapılan bu faaliyetlerin kontrol altına alınması, yalnızca yetkilendirilmiş kişiler tarafından gerçekleştirilmesi ve kurallara aykırı davrananların cezai yaptırımla karşılaşması amaçlanmaktadır" sözleriyle tanımladı.

MHP'li Özdemir "Düzenlemeden muradımız hem basın mesleğinin itibarını korumak hem toplumsal huzuru muhafaza etmek hem de bilgi kirliliğini önlemek açısından önem taşımaktadır" ifadelerini de kullandı.

Erdoğan işaret etmişti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda 6 Mayıs Salı günü yapılan 10. Anadolu Medya Ödülleri programındaki konuşmasında, sokak röportajı adı verilen içeriklerden rahatsız olduğunu söylemişti.

Cumhurbaşkanı "Eline bir mikrofon, bir de kamera alanın kendini gazeteci ve muhabir olarak gördüğü bir ülkede yaşıyoruz" demiş ve bunun "kabul edilebilir bir yanı olmadığını" söylemişti.

Erdoğan "Nasıl bir cübbe giyen hakim, savcı, avukat olmuyorsa, nasıl bir üniforma giyen polis ve asker kabul edilmiyorsa, nasıl her stetoskop takana doktor demiyorsak, eline mikrofon ve kamera alıp sokağa çıkan herkes gazeteci değildir, basın mensubu değildir" diye konuşmuştu.

Cumhurbaşkanı "gazetecilik mesleğinin itibarına da zarar veren bu sorunun üzerine önce basın mensuplarının, sonra da ilgili kurumların mutlaka gitmesi gerektiğini" söyledi.

Siber Güvenlik Kanunu neden tartışılıyor, hangi düzenlemeleri içeriyor?

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin de Mayıs 2024'te yaptığı açıklamada, sokak röportajlarının "kamuoyunu manipüle edici" olduğunu, "evrensel basın meslek ilkeleri ile basın etik değerlerine aykırılık teşkil edecek boyutlara ulaştığını" söylemişti. "RTÜK, kitleleri sosyolojik çatışmalara sevk eden bu tip yayın faaliyetleriyle alakalı görsel yayıncılık ilkeleri kapsamında gerekli çalışmaları yapmakta ve sürdürmektedir" demişti.

 

Sosyal medyada her gün binlerce kişi izliyor, yorum yapıyor, etkileniyor. Ancak farkında mısınız? Bu sokak röportajlarının çoğu denetimsiz, belgesiz ve sorumsuzca yapılıyor.

Halkı bilgilendirmek yerine yanıltan, bireyleri küçük düşüren, toplumda ayrışmayı körükleyen bu içeriklere karşı hep birlikte sesimizi yükseltmeliyiz.

Sokak röportajları için yasal denetim istiyoruz!

İzinli ve sorumlu yayıncılık,

Etik kurallara uygun röportajlar,

Bilgi kirliliğine karşı etkili önlemler,

Toplumsal barış için bilinçli medya!

Sen de destek ver, yetkililere çağrıda bulun:

"Röportajda özgürlük kadar sorumluluk da olmalı!"